Euskarabildua

ANAIA HANDIA TRAKETSA

Pandemiaren eraginez, gauetik egunera digitalizatu da estatu osoa, baina kalitate gutxiko digitalizazioa izan da. Pandemiari erantzuteko gauzatu ditugun jardueren batuketak distopia digital bat sortu du eta horrek Anaia Handia trakets batera eraman gaitu.

Eta bitartean gure datuak beste batzuek metatu, irakurri eta aztertu ditzaten uzten ari gara. zertarako? Erosiko dugun hurrengo produktua aholkatu diezaguten? Eta aldiz, herri edo erkidego desberdinetako hildakoen datuak ezin partekatuta gabiltza, elkarrekin komunikatuko diren datu-baseak eraiki ezinik. azken 20 urteak Silicon Valley-ko ereduaren araberako teknologia liluragarriak eta kontsumora soilik bideratuak garatzen igaro ordez, datu base publiko eta teknologia aspergarriak garatzen pasa izan bagenitu, pandemiari osasun sistema elkar konektatu eta antolatuago baten bidez aurre egiteko moduan egongo ginateke. izan ere, batzuetan teknologia ez hain aurreratuak erabiltzea baliagarriago izan daiteke, auditagarriak, errespetuzkoak, gardenak eta arazo zehatzei konponbidea emateko diren teknologiak, hain zuzen ere. adibidez, internet iristen ez zen Galiziako eskola batzuetan, konfinamendu garaian FM uhinen (80ko hamarkadako teknologia) bidez eman zituzten eskolak.

Uste genuen teknologiak pandemiari aurre egiteko irtenbideak emango zizkigula. Horren adierazle, ‘adimen artifiziala’ kontzeptuaren bilaketa gehien aurtengo apirilean eta maiatzean eman izana. Baina adimen artifiziala ez da gizakiaren adimena bezalakoa, ez du pentsatzen, prozesatu egiten du. adimen artifizialak iraganeko datuak soilik ditu eta gertatu denaren arabera soilik jakin dezake gertatuko dena. zentzu horretan ez dugu ahaztu behar, datuak ditugunetik lehen aldia dela pandemia bat gertatu dela eta beraz makinek ez daukatela antzerako egoera baten aurretiazko daturik iragarpenak egiteko edo erabakiak hartzeko izan ere, adimen artifizialari erabakiak hartzen uzten diogu (nork daukan diru sarrera zehatz bat jasotzeko eskubidea, nork lehentasuna osasun sisteman...), baina gure bizitzaren gainean erabakiak har ditzaketen algoritmoek justizia sozialaren ikuspegitik zuzenak ez diren erabakiak har ditzakete.

Zer da justizia soziala? Bigilantziaren kapitalismoaren testuinguruan datuen aktibismoa sortzea da. Zientzia sozialetan despolitizazio handiaematen ari da. Soluzio teknologiko bat egon daiteke, baina ez ditu arazo sozial sakonak aldatuko.

algoritmoen erruz sortzen ari diren diskriminazioen gainean geroz eta kontzientzia handiagoa dago. design justice gisako metodologiek behetik gorako diseinu kolaboratiboak sortzeko aukera ematen dute.

zer ari da gertatzen ohiko lanarekin? Gero eta bigilantzia gehiago dago langileengan. Bideo bigilantzia, mikrotxipen instalazioa, eredu prediktiboen garapena egoera jakin batean langileek zer egingo luketen aurreikusteko, eta abar adimen artifizialaren bidez, adibidez, langile batek lanpostuan irauteko aukera zein den aztertu daiteke. Hau linkedin perfilarekin egin liteke.

Erraldoi teknologikoen eta norbanakoen artean amildegi bat dago. Salaketa hain asimetrikoa denean, beldurra, ezintasuna eta pasibotasunarekin topa gaitezke, salaketa bera ahazteraino.
Arazoa definitu behar da. Askotan norbanakoaren pribatutasunaren galera gisa ikusten dugu arazoa, eta hau ez da oso eraginkorra mobilizatzeko. Gizarte bezala motibagarriagoa izango litzateke pribatutasuna modu kolektiboan ulertzea. Kontuan izan behar dugu datu pertsonalek beste pertsona askoren datuekin gurutzatzean hartzen dutela balioa.

Google-k perfilatu egiten gaitu. Badakigu Google-n emaitzak ezberdinak direla bilaketa egiten duen norbanakoaren arabera. Hedabideekin alderatzen badugu, hedabide bakoitzak albiste bat bere lerro editorialera egokitzen du, baina guk badakigu lerro horiek zeintzuk diren. aldiz, Facebook, Google eta antzerakoen kasuan pertsona bakoitzaren gustu eta interesen araberako emaitzak itzultzen dituzte. Era berean, denbora errealean, milioika lagunekin batera ari dira esperimentatzen. zer da albiste positiboak jartzearen eragina? Eta negatiboak? zer ondorio ditu bakoitzaren interakzioetan? Nola egokitu dezaket bere jarrera politikoa? Horregatik, zaindu behar duguna ez da norberaren pribatutasuna, justizia eta berdintasun soziala baizik.

Multinazionalek diru asko inbertitzen dute hezkuntza zerbitzuak garatzen eta eskaintzen, negozioa egiteko eremu erakargarria delako. Etorkizunera begira, egiten ari garen bidea arriskutsua da, enpresa pribatuen helburua ez delako ikaskuntza eta irakaskuntza hobetzea, dirua irabaztea baizik.

administrazioak bakarrik ez, ikastetxeek ere askotan alfonbra gorria jartzen diete multinazionalei baliabide faltagatik Hainbat ikastetxetan ez dago teknologiaren arlo teknikoaz eta pedagogikoaz arduratzen den pertsonarik. Eta norbait dagoen kasuan, beronen borondate, jakintzaren eta kontzientziazioaren baitan geratzen dira erabakiak. teknologiari buruz ari garenean sarritan ez dago irizpide kritikorik.

Barneratu behar da ikasleen eskubidea delaa be- raien pribatutasuna babestea. zentzu horretan Badira tresnak Google eta Microsoft-etik kanpo. Pandemiak hezkuntza askoz gehiago eta abiadura handiagoan digitalizatzera behartu du eta honi esker kontzientzia garatzen hasi da. Moodle edo Jitsi bezalako plataforma libreak, adibidez, ezagutu dira. Badira ikastetxeak arlo honetan kontzientzia dutenak eta lan izugarria egiten ari direnak.

Zein digitalizazio prozesu nahi dugu hezkuntzan? zein mundu ari gara sortzen gure haurrentzat? Gaur egun hodeia bezala ezagutzen duguna, eta gehienok erabiltzen duguna, mundu digitalean negozio eredu ezberdinak egitea sustatzen duten azpiegitura teknologikoen multzoa da.

Pasa den urriaren 29an pandemiak agerian utzitako datuen zaintza eta horren aurrean, teknologia burujabetzak eginditzakeen ekarpenak gaiak hizpide hartu genituen eta gaiaren inguruan hainbat hizlari entzuteko aukera izan genuen. Pandemia ardatz izan zen jardunaldiaren edukian eta baita jardunaldia egiteko formatuan ere. Hasieratik, jardunaldia uneko araudia jarraituz antolatu zen, edukiera 50 pertsonara murriztuz eta jardunaldian bertan segurtasun-neurri guztiak aurreikusiz. Baina, jardunaldia baino astebete lehenago, pandemiak eragindako uneko egoerarekin erantzukizunez jokatuz, jardunaldia streaming bidez egitea erabaki genuen. Jardunaldia bere osotasunean eta kalitate onenarekin eskaintzeko helburuarekin, San Telmo museoaren azpiegitura mantentzea erabaki genuen eta publikoak hitzaldiak streaming bidez jarraitu zituen, EITBrekin dugun elkarlanari esker. Mila esker pantailaren beste aldean egon zaretenoi. Izan ere, zailtasunak zailtasun aurtengo jardunaldiak ere harrera bikaina izan du eta uste dugu hitzaldiei mamia ateratzea lortu dugula. Hemen goizak emandakoaren laburpena jaso dugu. Webgunean dituzue eguneko argazkiak eta bideoak.